Ngày nay, cùng với sự phát triển về kinh tế xã hội và khoa học kỹ thuật, nhu cầu con người về sự tiện nghi trong cuộc sống ngày càng cao. Với xu thế phát triển đó, lĩnh vực ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ CHO PHÒNG SẠCH cũng đã có những bước phát triển đóng góp đáng kể nâng cao chất lượng cuộc sống của chúng ta.
Đặc biệt những năm gần đây, điều hòa không khí trở nên không thể thiếu trong vai trò hỗ trợ những ngành khác như: sản xuất máy tính, sản xuất chíp, công nghệ chất bán dẫn, công nghệ dược phẩm, các thiết bị y tế, phòng mổ bệnh viện, công nghệ điện tử, phòng thí nghiệm … luôn đòi hỏi môi trường làm việc rất khắt khe về các chế độ nhiệt ẩm nhằm bảo đảm cho chất lượng của sản phẩm tốt nhất.
ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ CHO PHÒNG SẠCH
Đặt Vấn Đề
Giải Quyết Vấn Đề
Với thực tế đó, hệ thống phòng sạch ra đời bảo đảm được các thông số kỹ thuật về nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ bụi, vi khuẩn, hàm lượng oxy, áp lực và vận tốc không khí trong một không gian nhất định theo các tiêu chuẩn của Việt Nam và Quốc tế.
Tổng Quan Về Phòng Sạch
Một phòng sạch hay một không gian sạch được định nghĩa là một hoặc nhiều căn phòng hay một khu vực được kiểm soát về môi trường, trong đó mật độ các hạt bụi trong không khí được kiểm soát một cách nghiêm ngặt theo các thông số cần thiết đã được xác định giới hạn để phục vụ cho một nhu cầu cụ thể.
Phòng sạch thường giải quyết năm vấn đề chính là nhiệt độ, độ ẩm, áp suất phòng, độ sạch và vấn đề nhiễm chéo.
Trong thiết kế điều hòa không khí bình thường chỉ giải quyết hai vấn đề chính là nhiệt độ và độ ẩm, thực tế thì vấn đề độ ẩm thường không đạt theo như yêu cầu thiết kế. Nhưng trong phòng sạch thì ngoài nhiệt độ thì độ ẩm trong phòng yêu cầu khắt khe hơn rất nhiều.
Độ sạch của phòng thường quyết định bởi hai yếu tố là số lần trao đổi gió hay bội số tuần hoàn (Air Changes per Hour) và bộ lọc.
Bộ lọc có nhiệm vụ là lọc bỏ những hạt bụi của không khí trước khi vào phòng. Tùy theo yêu cầu của các loại phòng sạch mà sử dụng bộ lọc cho phù hợp. Thông thường các phòng sạch sử dụng loại lọc hiệu suất cao HEPA hoặc ULPA. Vị trí bộ lọc có thể gắn ngay tại đường ống gió của AHU hoặc hoặc tại miệng gió thổi vào phòng.
Tính Toán Thiết Kế Hệ Thống Điều Hòa Không Khí Cho Phòng Sạch
Việc tính toán thiết kế hệ thống điều hòa không khí cho phòng sạch được thực hiện theo các bước sau:
- Phân tích đặc điểm công trình, định hướng thiết kế, từ đó xác định yêu cầu điều hòa và lựa chọn thông số tính toán: Có thể chọn phương án làm lạnh gián tiếp dùng máy điều hòa không khí làm lạnh nước Water Chiller, chọn cấp độ sạch, nhiệt độ, độ ẩm, áp suất…
- Tìm hiểu tiêu chuẩn thiết kế phòng sạch: Tham khảo các tiêu chuẩn AAF, Ashrae Cleam Room,…
- Tính toán thiết kế: Dùng phần mềm Trace 700 để tính chọn thiết bị.
- Chọn các thiết bị HVAC (Chiller, AHU, bơm,…) và bộ lọc.
- Thực hiện bản vẽ.
Những lưu ý Hệ thống ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ CHO PHÒNG SẠCH (CLEAN ROOM)
Những điểm khác nhau chính giữa phòng sạch và ĐHKK thông thường là
1.Áp suất phòng(Room Pressurization):
Nhiệm vụ chủ yếu là ngăn ngừa không cho không khí, hạt bụi, chất nhiễm trùng… từ phòng, khu vực dơ hơn sang phòng, khu vực sạch hơn. Nguyên tắc di chuyển căn bản của không khí là từ nơi có áp suất cao tới nơi có áp suất thấp.
Như vậy phòng có cấp độ sạch hơn thì có áp cao hơn và ngược lại. Để kiểm soát áp suất phòng thì thường có đồng hồ đo áp suất, khi áp phòng vượt quá sẽ tự động tràn ra ngoài thông qua cửa gió xì (Pass-Through Grilles) Thường thì những phòng nào có yêu cầu cao mới gắn miệng gió xì.
Việc tạo áp trong phòng khi thiết kế phải quan tâm tới cột áp của quạt và chênh lệch giữa lương gió cấp và hồi trong phòng sạch. Trong thiết kế nhà máy dược phẩm theo tiêu chuẩn WHO-GMP (World Health Organization-Good Manufacturing Practice) thì cấp áp suất lần lượt là +(15Pa), ++(30Pa), +++(45Pa).
2.Độ sạch (Cleanliness)
Độ sạch của phòng đường quyết định bởi hai yếu tố là số lần trao đổi gió hay bội số tuần hoàn (Air Changes per Hour) và Phin lọc. Thông thường đối với điều hòa không khí cho cao ốc văn phòng có thể từ 2 tới 10 lần. Nhưng trong phòng sạch thì số lần trao đổi gió lên tới 20 lần, đặc biệt trong phòng sạch cho sản xuất chíp lên tới 100 lần. Tăng số lần trao đổi gió để làm giảm nồng độ hạt bụi, chất ô nhiễm sinh ra trong phòng.
Do vậy kết cấu phòng sạch khác với những cao ốc văn phòng. Với các phòng có yêu cầu cấp độ sạch khác nhau thì số lần trao đổi gió cũng khác nhau. Ví dụ trong nhà máy sản xuất dược phẩm khu vực thay đồ có cấp độ sạch E (cấp màu đen) có áp phòng là +(15Pa), số lần trao đổi gió là 10, trong khi phòng pha chế có cấp độ sạch C có áp phòng ++(30Pa), số lần trao đổi gió là 20, phin lọc cấp H12.
Phin lọc có nhiệm vụ là lọc bỏ những hạt bụi của không khí trước khi vào phòng. Tùy theo yêu cầu của các loại phòng sạch mà sử dụng phin lọc cho phù hợp. Thông thường với các phòng trong nhà máy dược thì sử dụng loại lọc hiệu suất cao HEPA (High Efficiency Particle Air). Vị trí bộ lọc có thể gắn ngay tại AHU hoặc từng phòng
3. Nhiễm chéo (Cross-Contamination)
Để hiểu rõ về nhiễm chéo ta định nghĩa về tạp nhiễm. Tạp nhiễm là sự nhiễm (đưa vào) không mong muốn các tạp chất có bản chất hóa học hoặc vi sinh vật, hoặc tiểu phân lạ vào trong hoặc lên trên một nguyên liệu ban đầu hoặc thành phẩm trung gian trong quá trình sản xuất, lấy mẫu, đóng gói, bảo quản và vận chuyển.
Như vậy nhiễm chéo là việc tạp nhiễm của một nguyên liệu ban đầu, sản phẩm trung gian, hoặc thành phẩm với một nguyên liệu ban đầu hay sản phẩm khác trong quá trình sản xuất. Việc nhiễm chéo có cả nguyên nhân bên ngoài và bên trong. Dưới đây là tổng hợp các nhân tố chính nhiễm chéo trong nhà máy dược.
Vấn đề nhiễm chéo khá phức tạp đối với các phòng trong nhà máy dược cũng như phòng mổ trong bệnh viện. Các phòng sạch cho công nghệ cao thì ít hơn rất nhiều do chỉ sản xuất 1 loại sản phẩm trong một khu lớn.
Thực tế thì các nhà máy dược Việt Nam sản xuất quá nhiều loại thuốc khác nhau trong cùng một phòng nên yêu cầu cấp độ sạch rất cao và vấn đề nhiễm chéo trở nên khó kiểm soát. Việc giải quyết nhiễm chéo là giải quyết 10 vấn đề trên, công thêm việc tạo áp trong phòng.
Vui lòng liên hệ với Công ty Cơ điện Điện lạnh Quốc Tùng để được tư vấn và thiết kế hệ thống máy lạnh trung tâm trên tinh thần nhiệt tình, giải đáp thắc mắc miễn phí.
Thông tin liên hệ Công ty Cơ điện Điện lạnh Quốc Tùng
[btnsx id=”19562″][btnsx id=”19560″][btnsx id=”19559″]
Trân trọng,
Điện lạnh Quốc Tùng